مقدمه
انواع شیلنگ های آتش نشانی یکی از تجهیزاتی هستند که مأموران آتش‌نشانی جهت انتقال آب و سایر مواد خاموش‌کننده مانند فوم، در مواقع اطفاء‌حریق از آن استفاده می‌نمایند. البته در موارد بسیاری برای انتقال مواد شیمیایی و اسیدی در صنایع مختلف مانند پتروشیمی نیز از آن‌ها استفاده می‌گردد. یکی از بارزترین ویژگی‌های شیلنگ‌های آتش‌نشانی قابلیت انتقال آب در فشار و دبی بالا بوده که به وسیله آن بتوان بر آتش‌هایی با وسعت زیاد غلبه نمود. با توجه به تحمل فشار آب بالای این محصول بایستی در انتخاب و خرید آن نهایت دقت و اطمینان حاصل گردد، در غیر این صورت در هنگام وقوع حادثه امکان استفاده از آن نبوده و خسارات جانی و مالی بسیاری به دنبال دارد.
جالب است بدانید در ابتدا از روده حیوانات جهت انتقال آب در هنگام خاموش کردن آتش استفاده شده است. اولین تولید شیلنگ به شکل امروزی در سال 1672 در کشور هلند صورت گرفته است. جنس اولین شیلنگ آتش‌نشانی از چرم بوده و به وسیله دوخت تولید گشته است. به همین دلیل در فشار بالای آب، نشتی در محل دوخت‌ها ایجاد شده و در انتقال آب اختلال ایجاد می‌گشت.
اجزای تشکیل دهنده
شیلنگ های آتش نشانی در انواع مختلفی با توجه به کاربرد آن‌ها تولید می‌گردند. دو جزء اصلی تشکیل‌دهنده آن‌ها، نخ‌های محکم و الاستومرها می‌باشند. نخ‌ها معمولا از جنس پنبه و کتان، الاستومرها از جنس نایلون، PVC و EPDM ساخته می‌شوند. در بسیاری از موارد شیلنگ‌های آتش‌نشانی دارای لایه داخلی الاستومری بوده که با روکش نخی بافته‌شده مستحکم می‌گردند. انتخاب نوع الاستومر وابسته به نوع ماده‌ای بوده که شیلنگ وظیفه انتقال آن را دارد. معمولا در مواردی که انتقال آب مدنظر بوده از نایلون و در موارد انتقال مواد شیمیایی از PVC و در موارد انتقال مواد اسیدی از EPDM به عنوان جزء الاستومری استفاده می‌گردد.
به طور کلی وجود بافت‌های نخی در شیلنگ‌های آتش‌نشانی جهت استحکام بوده که در برخی از مواقع این جزء به صورت بافت بر روی قسمت الاستومری قرار گرفته (شیلنگ‌های برزنتی) و در برخی مواقع نخ به عنوان الیاف در بستر الاستومری به صورت منظم (شیلنگ‌های ضداسید) بکار می‌رود.
انواع شیلنگ آتش نشانی
به طور کلی شیلنگ‌های آتش‌نشانی به 3 دسته متداول تقسیم می‌شوند که هر کدام دارای کاربردی خاص بوده و بایستی برای استفاده مناسب اطلاعات حداقلی از ویژگی‌های هر دسته حاصل گردد.
شیلنگ‌های برزنتی:
این دسته از شیلنگ‌ها دارای لایه‌ای الاستومری بوده که روی آن با نخ پرولون یا پلی‌استر با بافتی خاص پوشانده می‌شود. با توجه به این که لایه خارجی این دسته از شیلنگ‌ها نخی بوده در هنگام استفاده مقداری آب جذب شیلنگ شده و وزن کلی شیلنگ برای حمل و جابجائی، مقداری افزایش می‌یابد. این پدیده در شیلنگ‌های برزنتی از طرفی باعث می‌شود تا در هنگام استفاده در نزدیکی حریق مقاومت شیلنگ در برابر سوختن افزایش یابد. این دسته از شیلنگ‌ها به صورت رول در حالات مختلف قابلیت جمع شدن دارند و در هنگام استفاده بایستی به طور کامل بر روی زمین پهن شوند و سپس آب درون شیلنگ جریان یابد. از ویژگی‌های این دسته از شیلنگ‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.
- فشار کاری 18 الی 45 بار
- مقاومت مناسب در برابر دما و حرارت‌های بالا
- عمر بالا
- قابلیت ضد سایشی
- انعطاف‌پذیری بالا
- مناسب جهت انواع آب و هو
شیلنگ‌های ضد اسید:
این دسته از شیلنگ‌های آتش‌نشانی عمدتا متشکل از دو لایه لاستیکی بوده که در بین دولایه یا در خلال هر لایه نخ‌هایی از جنس الیاف مصنوعی مانند پلی‌استر بکار می‌رود. این دسته از شیلنگ‌ها با توجه به ماده الاستومری تشکیل‌دهندشان که عمدتا PVC و EPDM بوده جهت انتقال مواد شیمیایی و اسیدی در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. با توجه به این که لایه بیرونی این شیلنگ‌ها، بر خلاف شیلنگ‌های برزنتی، از لاستیک تشکیل شده‌اند، در مقابل سایش در سطوح سخت و زبر مقاومت بالاتری از خود نشان می‌دهند. اما در مقابل با توجه به ضخیم‌تر بودن دولایه لاستیکی، انعطاف کمتری نسبت به شیلنگ‌های برزنتی دارند.
شیلنگ‌های هوزریل:
این دسته از شیلنگ‌ها عمدتاً در منازل و کارخانجات جهت شستشو و بعضاً اطفاء‌حریق کاربرد گسترده‌ای دارند. این شیلنگ‌ها درون یک قرقره و باکس مخصوص یکی از تجهیزاتی هستند که در کنار کپسول‌های آتش‌نشانی در ساختمان‌های نوساز به عنوان تجهیزات آتش‌نشانی تأمین می‌گردند. معمولاً این شیلنگ‌ها متشکل از دو یا سه لایه لاستیک از جنس PVC بوده که به وسیله نخ‌هایی از جنس الیاف مصنوعی تقویت می‌گردند.
سایزهای استاندارد شیلنگ‌های آتش‌نشانی
شیلنگ‌های برزنتی و ضداسید دارای سایزهای استاندارد یکسانی بوده و بر اساس واحد اندازه‌گیری اینچ بیان می‌گردند. بر اساس این واحد شیلنگ‌های برزنتی و ضداسید دارای سایزهای 1، 1.5، 2، 2.5، 3، 4 و 6 اینچ و شیلنگ‌های هوزریل دارای سایزهای 4/3 و 1 اینچ می‌باشند. با توجه به کاربرد و قطر اتصالات بایستی قبل از خرید بهترین سایز برای شیلنگ‌ها انتخاب گردند.
انواع روش‌های جمع‌کردن و انبارداری شیلنگ‌های آتش‌نشانی
شیلنگ‌های آتش‌نشانی برزنتی و ضداسید بر اساس نوع قرارگیری اتصالات انتها و ابتدا شیلنگ، به روش‌های مختلفی جمع می‌شوند که در جدول زیر به 3 نمونه از پرکاربردترین این روش‌ها با آوردن شکل مناسب اشاره می‌گردد.
Straight Hose Roll
Donut Hose Roll
Flaking Hose Roll
